Communicatie

Communicatie betekend in het gunstigste geval, haarscherp langs elkaar heen kletsen.

Dat klinkt misschien een beetje ongenuanceerd maar is goed verklaarbaar. Om met elkaar te communiceren gebruiken wij, net als veel andere diersoorten, primair geluiden. In de loop van onze mensheidsgeschiedenis heeft de mens vele vormen van verbale communicatie uitgeprobeerd en daaruit heeft zich het vormen van geluiden via onze stembanden tot de meest gebruikelijke ontwikkeld.

Wij hebben geleerd om met onze stembanden een vast aantal medeklinkers en een veelvoud van klinkers te produceren. Het aantal medeklinkers is niet willekeurig en wordt bepaald door dezelfde regels die voor muziek gelden. Ten eerste moet het mogelijk zijn om harmonische samenklanken te produceren (akkoorden of woorden) en bovendien moet het mogelijk zijn om te transponeren ofwel stemmingen te wisselen.

Systemen met drie, vijf, zeven, negen, twaalf, eenentwintig of eenendertig tonen of medeklinkers voldoen aan deze eisen en de meeste moderne talen maken dan ook gebruik van een eenentwintig toonsysteem waarbij de klinkers de taal kleuren. Dialecten zijn het gevolg van het lokaal verschillend kleuren van een taal.

Tot zover is er nog geen vuiltje aan de lucht. Je kunt een taal en de dialecten leren spreken en verstaan, maar in onze hersenen gebeurd iets dat de zaak niet eenvoudiger maakt. Allereerst nemen wij niet waar maar interpreteren wij onze waarneming, vervolgens wordt van deze interpretatie een beeld gemaakt en dat wordt opgeslagen. Beelden zijn vele malen compacter dan teksten.

Mensen met een fotografisch geheugen onthouden bijvoorbeeld een totale bladzijde inclusief paginanummer als beeld. Heftige (indrukwekkende) positieve of negatieve indrukken onthouden (uploaden) wij als één beeld en met name deze beelden worden vaak zo levendig herinnert (gedownload). Maar ook beelden zijn uiteindelijk het resultaat van individueel interpreteren, staan vaak ver af van de werkelijke gebeurtenis en dat is bij verbale overdracht nog foutgevoeliger.

De spreker of schrijver tracht het door hem of haar gevormde en opnieuw gedownloade beeld om te zetten in woorden en de toehoorder of lezer doet dat dan weer in omgekeerde volgorde. Geïnterpreteerde beelden worden vertaald, weergegeven, ontvangen, opnieuw geïnterpreteerd en in beelden omgezet en eerst wanneer daarbij geen misverstanden ontstaan kunnen wij terecht van communicatie spreken.

Kortom de kans dat mensen elkaar letterlijk niet verstaan is vele malen groter dan dat wij waarlijk communiceren! Wanneer de mensheid zich dit probleem zou beseffen en middels vragen en feedback de foutkans zou minimaliseren dan zou de mensheid meer wederzijds begrip kunnen opbrengen. Wij nemen veel te gemakkelijk aan dat wij de ander begrijpen zonder te verifiëren of dat ook werkelijk het geval is.

Onze taal is de verpakking van ervaringen en de beschrijving van beelden. Als wij dan overeenstemming bereikt hebben omtrent verpakking en inhoud en het gevoel hebben van elkaar te begrijpen, dan dienen wij ons tot slot te beseffen dat wij kennis kunnen delen maar dat ervaringen niet deelbaar zijn.

Gelijktijdig gemaakte ervaringen worden door ieder van de betrokkene anders geïnterpreteerd en dat maakt communicatie tot één van onze moeilijkste taken in het leven. Je kunt de smaak van een peer niet delen, tenzij je de peer bent! Wij roepen veel te snel: “Ja, ik heb het begrepen!”, zonder ons te beseffen hoe e.e.a. functioneert.